موزه ملی ایران با قدمتی بیش از 70 سال، با دارا بودن سیصد هزار شیء و زیربنایی بیش از 20 هزار مترمربع نه تنها بزرگترین موزه باستان شناسی و تاریخ ایران است بلکه از نظر حجم، تنوع و کیفیت آثار نیز جزء یکی از چند موزه معتبر جهان محسوب می شود.
این موزه در فرهنگ موزه داری ایران به عنوان موزه مادر به شمار می رود که هدف از برپایی آن، نگاهداری و پژوهش در آثار گذشتگان و انتقال آنها به آیندگان، ایجاد و تقویت تفاهم میان اقوام و ملل، شناخت و نمایش سهم ایرانیان در بالندگی فرهنگ و تمدن جهانی و تلاش در بهبود و افزایش میزان دانش عمومی مردم است.
بخش پیش از تاریخ موزه ملی ایران از سال 1316 همزمان با تاسیس این موزه فعالیتهای خود را آغاز کرد. گنجینه این بخش بیش از ده هزار شی را در خود جای داده است. این مجموعه ها نشانگر سیر تحول فرهنگ های پیش از تاریخ ایران از هزاره هفتم پ.م تا هزاره اول پ.م است و از مکانهایی چون تپه سراب، علی کش، تل باکون، چشمه علی، اسماعیل آباد، شوش، حسنلو، مارلیک، و مکانهای متعدد دیگر یافت شده است.
تعداد بسیاری از اشیاء موجود در گنجینه بخش پیش از تاریخ از کاوشهای علمی باستان شناسی بدست آمده اند. در کنار این مجموعه ها اشیاء دیگری نیز وجود دارد که توسط افراد مختلف اهداء و یا از آنها خریداری شده است. از مجموعه های مهم اهدایی می توان به مجموعه فروغی اشاره کرد که در سال 1359 به موزه وارد شده است. همچنین برخی دیگر از این اشیاء در نتیجه کشفیات اتفاقی و یا از طریق توقیف اشیای به دست آمده از حفریات غیر مجاز به بخش وارد شده اند که از میان آنها می توان به مجموعه مرز بازرگان اشاره کرد.